Türkiye’de Üst Düzey Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesine İlişkin Bir Model Önerisi

Öz

Kamu kurum ve kuruluşlarının hükümet politikaları çerçevesinde belirlediği hedef ve stratejilere ulaşmaya yardımcı olan, çalışanlar arası etkin koordinasyon sağlayan ve nihayetinde görev aldığı kurumun başarıya ulaşmasında başat rol oynayan kamu yöneticileri, Türk kamu yönetiminde önemli bir role sahiptir. İyi bir kamu yöneticisi, kamu yararını gözeterek kaynakları adil, şeffaf ve etkin bir şekilde yönetir. Çalışanların motivasyonunu artırarak kamu hizmetlerinin etkin sunumunu destekler. Ayrıca kriz anlarında kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlamak için hızlı ve kapsayıcı kararlar alır ve kurumunun misyonuna uygun politika ve stratejiler geliştirir. Bu bağlamda kamu yöneticilerinin, sadece günlük işleyişi sürdüren değil, aynı zamanda stratejik hedefler doğrultusunda yönlendirme kapasitesine sahip kişiler olması gerekmektedir.  Dolayısıyla, Türkiye’de ve dünyada her geçen gün belirli bir düzeyde eğitim almış, içinde bulunduğu toplumun dinamiklerini iyi bilen, alanında uzman, yöneticilik becerisi gelişmiş, nitelikli ve liyakatli kamu yöneticilerine ihtiyaç artmaktadır. Tüm bu özelliklerin bir yöneticide mevcut olması için kapsamlı ve sürekli bir yönetici eğitimine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de üst düzey kamu yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin yeni bir yöneticilik okulunun kurulmasıyla ilgili bir model geliştirmektir. Çalışmada veri toplama aracı olarak doküman incelemesi, veri analizi için betimleyici analiz ile doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.

Türk kamu yönetimi tarihinde üst düzey yöneticilerin yetiştirilmesi konusunda belirli sistemler ve yönetim okullarının kurulduğunu görmekteyiz. Osmanlı Devleti’nde 14. yüzyılda kurulan Enderun Mektebi, üst düzey yönetici eğitimi konusunda önemli bir yerde durmaktadır. Bunun yanında 1859 yılında kurulan ve Cumhuriyet döneminde de eğitim faaliyetlerine devam eden Mülkiye Mektebi, kamuya nitelikli personel yetiştirmek üzere önemli görevler üstlenmiştir. Bu tarihsel bağlam, Türkiye’de kamu yöneticiliği eğitiminin köklü bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.

Günümüzde Türkiye'de yönetici eğitimi konusunda iki önemli kurumdan bahsedilebilir. Bunlardan biri, 2012 yılına kadar üst düzey yöneticilere eğitim veren Milli Güvenlik Akademisi, diğeri ise kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticilerine lisansüstü eğitim vererek liyakatli yöneticiler yetiştirme amacıyla kurulan Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü’dür (TODAİE). TODAİE, kapatıldığı 2018 yılına kadar birçok nitelikli yöneticinin yetişmesine katkı sağlamıştır. Ancak her iki kurum da kapatıldığı için Türkiye'de üst düzey kamu yöneticilerin yetiştirildiği merkezi yönetim okulu veya akademi mevcut değildir.

Bu çalışmada, Türkiye'de üst düzey kamu yöneticilerinin yetiştirilmesi için merkezi bir yöneticilik okulunun bulunmamasının önemli bir eksiklik olduğu vurgulanmış ve bu eksikliği gidermek amacıyla Cumhurbaşkanlığına bağlı Kamu Yöneticiliği Akademisinin kurulması gerektiği ifade edilmiştir. Bu çalışma kapsamında önerilen akademinin yönetsel yapısı, sunacağı eğitim programları ve mezuniyet sonrası atama süreci, Türkiye’nin mevcut dinamikleri ve hükümet sistemi göz önünde bulundurularak ele alınmıştır. Önerilen akademinin, ülkenin kamu yönetiminde yetkin ve liyakat sahibi liderlerin yetişmesine katkı sağlayabilecek bir model sunması amaçlanmaktadır.